Inhoud

• Wat is steenpuist?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Steenpuist

Wat is steenpuist?

Een steenpuist is een ontsteking van een haarzakje, diep in uw huid. De ontsteking komt door een bacterie. 

De medische naam is furunkel. 

Soms ontstaan er meer steenpuisten tegelijk, in een groepje bij elkaar. Dit heet een negen-oog.

Hierdoor kunt u een steenpuist krijgen:

• Een haarzakje raakt verstopt.
• De huid met een haarzakje gaat kapot. Bijvoorbeeld door strakke kleding die tegen uw huid aanschuurt. Hierdoor kan een klein wondje ontstaan.

Bacteriën op uw huid zorgen voor een ontsteking van het haarzakje. De ontsteking kan hierna groter worden. Er komt dieper in de huid een bult. Hierin kan pus ontstaan.

U heeft meer kans op een steenpuist als de bacterie die steenpuisten geeft steeds ergens op uw lichaam zit. Meestal is dat in uw neus. Met uw vingers kunt u de bacterie over uw lichaam verspreiden.

Een steenpuist kan meestal geen kwaad. De huid geneest vaak binnen een paar weken.
De kans dat u er ziek van wordt is heel klein. 

In deze gevallen heeft u meer kans om ziek te worden van een steenpuist:

• als u minder afweer heeft, door een ziekte (bijvoorbeeld kanker), medicijnen (zoals prednison of chemotherapie) of drugs spuiten 
• als u eerder een ontsteking aan de binnenkant van uw hart heeft gehad
• als u een kunstklep in het hart heeft. Of als u een probleem heeft met uw hartklep vanaf uw geboorte.
  De bacteriën uit uw huid kunnen een ontsteking aan de binnenkant van het hart geven (endocarditis).
• als u een kunstgewricht heeft, zoals een heup of knie
  De bacteriën uit uw huid kunnen een ontsteking aan het kunstgewricht geven. De kans daarop is het grootst als u het kunstgewricht korter heeft dan 2 jaar.
• als u een steenpuist in uw gezicht heeft.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

• Raak de steenpuist niet aan.
• Knijp de puist niet uit.
  Als u de puist probeert uit te knijpen, kan de ontsteking erger worden.
• Smeer er ook niets op, ook geen trekzalf.
  Trekzalf kan schadelijk zijn.
• De puist kan vanzelf open gaan. Dan kunt u de huid met lauw water afspoelen. Doe er daarna een verbandje op. 
• Draag liever geen kleding die strak zit of tegen de huid schuurt. Zo zorgt u ervoor dat de huid niet beschadigt.
• Gebruik geen nat verband op de steenpuist. De ontsteking kan er erger van worden.
• Tegen de pijn kunt u paracetamol nemen.

Zo zorgt u ervoor dat de bacterie niet op andere plekken komt (bij uzelf of andere mensen): 

• Was uw handen vaak met zeep. Droog ze goed af.
• Gebruik uw eigen handdoek. Neem elke dag een nieuwe handdoek.
• Knip uw nagels kort.

Heeft u vaak steenpuisten? Dan zijn de adviezen extra belangrijk.
U kunt dan ook uw lichaam 2 of 3 keer per week wassen met een zeep met chloorhexidine. Dit kunt u bij de drogist of apotheek kopen.

Advies van de bedrijfsarts

Werkt u in de zorg of met voedsel, bijvoorbeeld in een restaurant of keuken. Of in een ziekenhuis of verpleeghuis? Praat dan met de bedrijfsarts voordat u aan het werk gaat. Die geeft u advies. 

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Bel direct uw huisarts of de huisartsenpost in een van deze situaties:

• als u koorts krijgt of u ziek voelt
• als uw afweer slecht is door medicijnen of een erge ziekte

Bel uw huisarts voor een afspraak in 1 van deze situaties:

• als de steenpuist in uw gezicht zit
• als de steenpuist steeds groter wordt of u heeft meer steenpuisten bij elkaar
• als de steenpuist niet is genezen na 10 dagen
• als u vanaf uw geboorte een probleem van uw hartklep heeft of een kunstklep heeft in uw hart
• als u eerder een ontsteking aan uw hart heeft gehad
• als u een kunstgewricht heeft
• als u drugs spuit
• als u geen milt meer heeft

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Penicilline-antibiotica
Penicilline-antibiotica doden vele soorten bacteriën en hebben een goede opname in het lichaam. Ze blokkeren een eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de bacteriegroei waardoor de bacterie afsterft.
Een aantal penicilline-antibiotica heeft een specifieke werking tegen bepaalde soorten ziekteverwekkers. Vanwege deze specifieke werking en de goede opname, worden deze middelen ingezet bij infecties van de huid. Wanneer een steenpuist in het gezicht zit, steeds blijft terugkomen of wanneer u zich erg ziek voelt door de steenpuist, kan de arts een antibioticakuur voorschrijven. Voorbeeld is flucloxacilline.

Macrolide-antibiotica
Macrolide-antibiotica remmen de groei van veel soorten bacteriën. Ze worden voorgeschreven wanneer penicilline-antibiotica niet gebruikt kunnen worden, bijvoorbeeld door een overgevoeligheid. Een voorbeeld van een macrolide-antibiotica is erytromycine.

Clindamycine
Het antibioticum clindamycine bestrijdt veel soorten bacteriën. Bij steenpuisten wordt het gebruikt als de puist niet overgaat of in het gezicht zit en penicilline-antibiotica niet gebruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld omdat men daar allergisch voor is.

Chloorhexidine op de huid
Chloorhexidine doodt bacteriën.
U kunt het gebruiken om te voorkomen dat de bacterie van de steenpuist zich verspreidt en er nieuwe steenpuisten ontstaan.

Mupirocine-zalf 
Mupiricine bestrijdt bepaalde bacteriën, vooral de stafylokok-bacterie. Bij een steenpuist die steeds terugkomt kan deze bacterie uit uw neus afkomstig zijn.
In dat geval kan uw arts adviseren deze bacterie met een zalf in de neus te bestrijden, zoals mupirocine-neuszalf. Zo zal die bacterie uit uw neus verdwijnen. U heeft dan minder kans dat bacteriën uit uw neus nieuwe steenpuisten op uw huid veroorzaken.

Ichthammol op de huid
Ichthammol is een teerpreparaat en is geen goed middel om een steenpuist te behandelen. Het kan zelfs irritatie van de huid geven en wordt daarom niet meer aangeraden bij steenpuisten.