Medische Encyclopedie
Inhoud
- Wat doet efavirenz en waarbij gebruik ik het?
- Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
- Mag ik efavirenz gebruiken met andere medicijnen?
- Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
- Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
- Hoe gebruik ik dit medicijn?
efavirenz
Efavirenz is een virusremmer. Het remt de groei van het virus dat hiv veroorzaakt.
Artsen schrijven het voor bij hiv en aids.
Wat doet efavirenz en waarbij gebruik ik het?
Hiv
Oorzaak
Hiv is een virusinfectie die de witte bloedcellen aantast. Deze bloedcellen zijn nodig voor de afweer tegen infecties. Hoe meer virussen er komen, hoe meer de afweer achteruitgaat.
Infecties met hiv krijgt men door contact met besmet bloed, sperma, vaginavocht of moedermelk.
Verschijnselen
Mensen die besmet raken met hiv krijgen meestal binnen enkele dagen tot weken klachten die lijken op een flinke griep. Deze gaan vanzelf weer over.
Pas 2 tot 11 jaar later ontstaan ernstige klachten, zoals lymfeklierzwellingen, moeheid, koorts en gewichtsverlies. In de tussenliggende periode zijn er geen klachten, maar is het virus wel aanwezig en kan men anderen besmetten. Deze mensen worden hiv-positief of sero-positief genoemd. Later kunnen er infecties ontstaan die bij gezonde mensen niet voorkomen. De ziekte noemt men dan aids. Nog later kunnen er tumoren en vormen van kanker ontstaan.
Werking
Het virus dat hiv veroorzaakt stimuleert onze lichaamscellen om nieuwe hiv-virussen aan te maken. Daarvoor is het enzym reverse-transcriptase nodig. Efavirenz remt dit enzym en voorkomt zo dat nieuwe virussen worden gemaakt. Efavirenz kan het virus niet volledig laten verdwijnen. Wel kan het de hoeveelheid virus in het bloed drastisch verlagen. Hierdoor neemt het aantal witte bloedcellen toe en komt de afweer weer op peil. Omdat het virus snel geneigd is ongevoelig (resistent) te worden, kan het alleen in combinatie met andere hiv-remmers worden toegepast.
Behandeling
Hiv-positieve mensen starten in het algemeen met de behandeling als ze klachten krijgen of als de hoeveelheid witte bloedcellen beneden een bepaald minimum komt. Gebruikelijk is daarvoor een combinatie van minimaal 3 medicijnen te kiezen. Mocht deze combinatie onvoldoende effectief worden, dan kan men overschakelen op een combinatie van 3 niet eerder gebruikte medicijnen, waarvoor het virus nog wel gevoelig is.
De behandeling noemt men geslaagd, als:
- de klachten verminderen;
- de afweer toeneemt;
- de hoeveelheid virus in het bloed binnen een half jaar niet meer is te meten;
- de bijwerkingen van de hiv-remmers geen al te grote inbreuk op de kwaliteit van leven hebben.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)
Huiduitslag, roodheid en jeuk.
Deze huiduitslag kan binnen 2 tot 4 weken na het begin van de behandeling ontstaan en trekt daarna meestal vanzelf weer weg. Eventueel kunt u de arts een anti-allergiemedicijn vragen. Dit helpt tegen de jeuk en de uitslag. In zeer zeldzame gevallen kan een ernstiger huidaandoening ontstaan met blaarvorming, koorts en spier- of gewrichtspijn. Raadpleeg daarom uw arts als u huiduitslag bemerkt (zie ook onder Zeer zelden: Overgevoeligheid).
Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn en diarree
Hoofdpijn en vermoeidheid
Duizeligheid, verminderde concentratie, evenwichtsstoornissen, nare dromen, slaperigheid of slapeloosheid
Deze klachten ontstaan meestal binnen het eerste uur na inname en verdwijnen weer na 3 tot 4 uur. Neem bij duizeligheid, slaperigheid of evenwichtsstoornissen het medicijn in voor u gaat slapen, u heeft er dan minder last van. Meestal verdwijnen deze klachten vanzelf na enkele weken.
Psychische klachten, zoals angst en depressie. Zeer zelden ontstaan verwardheid, opwinding en euforie (extreem gevoel van blijheid). En wanen (u gelooft of denkt dingen die niet kloppen) en hallucinaties (u ziet, voelt of hoort dingen die er niet zijn). Psychische klachten komen vaker voor bij mensen die al eens een psychose of depressie hebben gehad.
Raadpleeg uw arts als u deze klachten bemerkt.
Veranderde vetverdeling, waarbij het vet meer op de buik, borst en de bovenkant van de rug gaat zitten. Ook kan de hoeveelheid cholesterol en vet in het bloed te hoog worden, waardoor de kans op hart- en vaatziekten groter wordt.
Bij mensen die daarvoor gevoelig zijn, kunnen verschijnselen van diabetes (suikerziekte) ontstaan. Zij merken dit doordat zij veel dorst krijgen en veel moeten plassen.
Mensen met diabetes kunnen tijdens de behandeling meer insuline of glucoseverlagers nodig hebben. Meet extra vaak uw bloedglucose.
Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)
Wazig zien
Oorsuizen
Trillende handen
Spier- en gewrichtspijn
Raadpleeg uw arts als uw gewrichten pijnlijk of stijf worden, of als u ze moeilijk kunt bewegen.
Verminderde werking van de lever of nieren of een ontsteking van de alvleesklier. Raadpleeg uw arts bij klachten als pijn boven in de buik, geelzucht (gele verkleuring van huid en oogwit), koorts, verlies aan eetlust en misselijkheid.
Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk. Een heel enkele keer ontstaat een ernstige overgevoeligheid. Dit is te merken aan een opgezet gezicht, lippen, tong of ogen of benauwdheid. Een andere ernstige vorm van overgevoeligheid merkt u aan blaarvorming op de huid, koorts en spier- of gewrichtspijn.
Waarschuw altijd een arts bij huiduitslag. Ga bij ernstige verschijnselen direct naar een arts of Eerste Hulpdienst. Als u overgevoelig blijkt te zijn, mag u dit medicijn niet meer gebruiken. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor efavirenz. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.
Hartritmestoornissen. U merkt dit soms alleen aan plotselinge duizelingen of als u even wegraakt. Vooral mensen met de hartritmestoornis verlengd QT-interval hebben hier meer kans op. Gebruik dit medicijn NIET als u deze hartritmestoornis heeft.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Uitleg frequenties
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Mag ik efavirenz gebruiken met andere medicijnen?
Efavirenz heeft met veel andere medicijnen wisselwerkingen. Het remt de afbraak van veel medicijnen in het lichaam, waardoor deze medicijnen meer bijwerkingen kunnen hebben. Ook kunnen veel medicijnen de werking van efavirenz verminderen, waardoor de werkzaamheid van efavirenz afneemt en het virus aanwezig blijft.
Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. Uw arts en apotheker controleren of u efavirenz veilig kunt gebruiken naast uw andere medicijnen. Zorg er daarom voor dat uw arts en apotheker op de hoogte zijn van alle medicijnen die u gebruikt. Ook de medicijnen die u zonder recept koopt.
Ook kan uw apotheker u precies vertellen hoeveel tijd er tussen de verschillende medicijnen moet zijn en voor u een innameschema maken. Wordt het innameschema in uw situatie te lastig, overleg dan met uw arts. Misschien kan deze één van de medicijnen vervangen door een medicijn dat u wel samen mag gebruiken.
Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
autorijden en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.
alcohol drinken?
Te veel alcohol is niet goed voor de lever. Efavirenz geeft in zeldzame gevallen leverafwijkingen. Drink geen alcohol of hooguit 1 glas per dag en drink in ieder geval 2 dagen per week niet.
Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
Zwangerschap
Bent u zwanger of wilt u zwanger worden? Overleg hierover met uw arts. Tijdens de zwangerschap moet u hiv-middelen blijven gebruiken. Want tijdens de zwangerschap is het extra belangrijk dat de hoeveelheid virus in uw bloed erg laag is. Dit verkleint namelijk het risico dat de baby besmet raakt met hiv.
Overleg ook met uw arts of uw hiv-behandeling geschikt is tijdens de zwangerschap. Sommige hiv-middelen zijn namelijk schadelijk voor uw baby. Mogelijk moet u andere hiv-middelen gebruiken.
Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u hiv hebt. Het virus kan namelijk via de moedermelk de baby besmetten. Overleg hierover met uw arts.
Hoe gebruik ik dit medicijn?
Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.
Wanneer?
Als u last heeft van duizeligheid, slaperigheid of als u moeite heeft zich te concentreren, kunt u het medicijn het beste voor het slapengaan innemen. Meestal verdwijnen deze bijwerkingen na twee tot vier weken. U kunt het medicijn dan ook op een ander moment innemen. Neem het elke dag op ongeveer hetzelfde tijdstip in.
Neem efavirenz bij voorkeur in op een lege maag (1 uur voor of 2 uur na het eten).
Slikschema: U gebruikt dit medicijn meestal in combinatie met andere hiv-remmers. Het is belangrijk een duidelijk slikschema te vragen, zodat u weet wanneer u welke medicijnen moet gebruiken.
Hoe lang?
Meestal gebruikt u hiv-remmers jaren achtereen, omdat het virus nooit volledig uit te bannen is.