Medische Encyclopedie
Inhoud
- Wat doet koolteer op de huid en waarbij gebruik ik het?
- Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
- Mag ik koolteer op de huid gebruiken met andere medicijnen?
- Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
- Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
- Hoe gebruik ik dit medicijn?
koolteer op de huid
Koolteer remt ontstekingen, vermindert schilfering, stilt de jeuk, werkt licht ontsmettend en vermindert zwelling.
Koolteer wordt bij veel huidaandoeningen gebruikt. De belangrijkste aandoeningen waarbij artsen het voorschrijven, zijn psoriasis, chronisch eczeem en seborroïsch eczeem.
Wat doet koolteer op de huid en waarbij gebruik ik het?
Psoriasis
Psoriasis is een chronische aandoening waarbij de bovenste laag van de huid te snel groeit. Hierdoor ontstaan verdikkingen en schilfers. Bovendien is de huid ontstoken en vaak sterk jeukend. De ernst van de aandoening varieert van 1 tot 2 kleine plekjes tot een uitgebreide schilfering. Kenmerkend zijn perioden van spontane verbetering of verslechtering.
Behandeling
Een arts schrijft meestal eerst een huidpreparaat voor met bijnierschorshormonen, calcitriol, calcipotriol of ditranol. Als dit onvoldoende werkt of te veel bijwerkingen geeft, kan de arts kiezen voor een huidpreparaat met koolteer. Het werkt vooral goed als de psoriasis veel jeuk geeft.
Bij psoriasis op de behaarde hoofdhuid kan de arts dan ook kiezen voor een shampoo met koolteer. Soms wordt een zalf met koolteer gecombineerd met een UVB-behandeling. Dit is een bestraling met ultraviolet B licht, een deel van natuurlijk zonlicht.
Effect
Koolteer heeft invloed op de celdeling en groei van de huid, waardoor de huidschilfering minder wordt. Ook remt het ontstekingen en heeft het een jeukstillende en licht ontsmettende werking. Het vermindert ook de roodheid en zwellingen bij een ontstoken huid.
De jeuk vermindert snel. Het effect op de ontsteking en schilfering merkt u na 2 tot 4 weken.
Lees meer over psoriasis . “Eczeem
Verschijnselen
Bij chronisch eczeem is de huid langdurig ontstoken. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals een allergie, stress, overgevoeligheid, uitdroging of irriterende stoffen.
De huid is dan meestal rood, gezwollen, schilferig, stug en droog. Ook kunnen zich blaasjes op de huid bevinden, of kan de huid vochtig zijn. Vaak is er sprake van jeuk, waardoor u de neiging heeft te krabben en de huid nog meer beschadigt.
Behandeling
Een arts schrijft koolteer meestal pas voor bij onvoldoende effect van een huidpreparaat met bijnierschorshormonen. Het is dan meestal bedoeld voor de dagen dat u niet met bijnierschorshormonen smeert.
Effect
Koolteer heeft invloed op de celdeling en groei van de huid, waardoor de huidschilfering minder wordt. Ook remt het ontstekingen en heeft het een jeukstillende en licht ontsmettende werking. Het vermindert ook de roodheid en zwellingen bij een ontstoken huid. Hierdoor kan de huid zich herstellen en heeft u minder neiging tot krabben. De jeuk vermindert snel. Het effect op roodheid en schilfering merkt u na 2 tot 4 weken.
Seborroïsch eczeem
Bij seborroïsch eczeem heeft u last van gelige, schilferende plekken, vooral op de hoofdhuid, rond de mond en neus, tussen de wenkbrauwen en op het midden van de borst.
Het kan zich ook bevinden in lichaamsplooien, zoals hals, liezen en oksels en bij baby’s als een luieruitslag.
Hoofdroos is een lichte vorm van seborroïsch eczeem. Waarschijnlijk speelt een schimmel of gist een rol. Door de schilfering kan de huid erg gaat jeuken.
Behandeling
Koolteer wordt gebruikt bij ernstige vormen van seborroïsch eczeem. Bij klachten van de hoofdhuid vaak in de vorm van een shampoo of lotion.
Bij seborroïsch eczeem van de behaarde hoofdhuid schrijven artsen in eerste instantie een gewone antiroos-shampoo met piroctone olamine voor. Als dit onvoldoende werkt, schrijft de arts meestal een hoofdlotion voor met het antischimmelmiddel ketoconazol, In tweede instantie zal de arts een shampoo voorschrijven met seleensulfide of met koolteer.
Effect
Koolteer heeft invloed op de celdeling en groei van de huid, waardoor de huidschilfering minder wordt. Ook remt het ontstekingen en heeft het een jeukstillende werking. Het vermindert ook de roodheid en zwellingen bij een ontstoken huid.
U merkt dat de jeuk snel afneemt en dat de roodheid binnen enkele dagen minder wordt. De korsten zullen dan ook verminderen of verdwijnen.
Lees meer over seborroïsch eczeem . “Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven.
De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.
- Onaangename geur. Breng het middel daarom bij voorkeur voor de nacht aan.
- Verkleuring van de huid en de haren, kleding en linnengoed. De verkleuring van de huid slijt na enige tijd af. Gebruik bij het aanbrengen handschoenen om verkleuring van de handen en vuile nagels te voorkomen. Pas op voor vlekken op kleding, beddegoed en dergelijke. Vlekken zijn er alleen enigszins uit te krijgen door te wassen op 90 °C. Dek de plekken eventueel af met een droog gaasje.
Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)
Irritatie van de huid.
De irritatie vermindert meestal gedurende de behandeling. Gebruik het middel echter NIET op een beschadigde huid of in de buurt van de ogen. Stop met het gebruik als u door het koolteerpreparaat last krijgt van een geïrriteerde huid.
Na gebruik gedurende enkele maanden vooral als u het aanbrengt op sterk behaarde huid: ontsteking van de haarzakjes, waardoor een soort puistjes ontstaan.
Huiduitslag, jeuk, roodheid en andere verkleuring van de huid of ernstige verbranding na blootstelling aan zonlicht of UV-licht, zoals zonnebank en hoogtezon.
Houd de behandelde huiddelen daarom uit direct zonlicht door ze te bedekken of te verbinden, ook wanneer u achter een raam in de zon zit. Glas beschermt namelijk onvoldoende tegen de UV-straling. Het schadelijke effect van UV-licht duurt voort tot ongeveer 3 dagen na stoppen met het middel. Artsen combineren een behandeling met koolteer wel eens met lichttherapie van UVB-straling. Dit versterkt namelijk het positieve effect van koolteer. UVB-straling veroorzaak meestal geen lichtovergevoeligheid.
Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Overgevoeligheid door allergie, zoals huiduitslag en jeuk.
Neem dan contact op met uw arts. Deze overgevoeligheid kan ook pas na langdurig gebruik ontstaan.
Langdurig gebruik
Er bestaat nog veel onduidelijkheid over de veiligheid van koolteer bij langdurig gebruik. Uit onderzoek is gebleken dat in koolteer mogelijk kankerverwekkende stoffen zitten. Of mensen na langdurig gebruik van een teerproduct op de huid ook een verhoogd risico op kanker hebben, is tot nu toe nog niet vastgesteld. Als u dit middel langdurig gebruikt is controle door een huidarts raadzaam.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Uitleg frequenties
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Mag ik koolteer op de huid gebruiken met andere medicijnen?
Smeer andere huidmiddelen niet tegelijkertijd op de aangedane plekken. U heeft dan kans dat u dit middel met het volgende wegsmeert. Een crème verdwijnt sneller in de huid dan een vette zalf. Smeer daarom altijd eerst het minst vette middel. Wacht tot dit in de huid is getrokken en breng dan het andere middel aan. Dit is meestal binnen een kwartier tot een halfuur.
Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.
Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
Zwangerschap
Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.
Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Het is niet waarschijnlijk dat het in de moedermelk terecht komt. Als uw arts vindt dat u borstvoeding kunt geven: smeer het dan niet op of rond de tepels. En vermijd direct huidcontact tussen de baby en de ingesmeerde plek.
Hoe gebruik ik dit medicijn?
Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.
Hoe?
- Zorg dat het medicijn NIET in de ogen, de neus, de mond of in een wondje komt, want dat geeft irritatie. Komt het middel hier per ongeluk toch in terecht? Spoel dan direct met veel water.
- Koolteer maakt vlekken op kleding, beddengoed en dergelijke. Vlekken zijn er alleen enigszins uit te krijgen door te wassen op 90 °C. Dek de plekken eventueel af met een droog gaasje om vlekken te voorkomen.
- Gebruik als u het medicijn aanbrengt eventueel plastic handschoenen of een ‘vingercondoom’. Zo voorkomt u verkleuring van de handen en vuile nagels. Een vingercondoom is een hoesje dat u over de vinger aanbrengt. Het is te krijgen in uw apotheek.
- Houd de behandelde huiddelen gedurende de behandeling en tot drie dagen na stoppen uit direct zonlicht of UV-licht (zoals van de hoogtezon of zonnebank). De behandelde huiddelen kunnen sneller verbranden en u heeft door UV-licht meer kans op huiduitslag.
- Gebruik bij het aanbrengen handschoenen om verkleuring van de handen en vuile nagels te voorkomen.
Crème, zalf of pasta
- Smeer de zalf, crème of pasta dun op. Bij een crème of zalf is de huid dan vet, maar er blijft geen laagje over. Als u het te dik smeert, heeft u meer kans op bijwerkingen, terwijl de werking hetzelfde blijft of soms zelfs afneemt.
Lotion
- Meestal moet u de lotion op de behaarde hoofdhuid gebruiken. Gebruik de lotion NIET als uw haar net is gepermanent. Dit kan uw haar te veel aantasten.
- De fles voor elk gebruik omschudden.
- Maak het haar goed nat met lauwwarm water.
- Met een kam trekt u een scheiding en hierop brengt u de lotion aan met een watje of wattenstaafje. Zo kunt u uw hele hoofdhuid insmeren.
- Na een paar uur of een nacht haalt u met een stofkam voorzichtig de losgeweekte schilfers weg.
- Daarna wast u uw haar met shampoo.
Shampoo
- Gebruik de shampoo NIET als uw haar net is gepermanent. Dit kan uw haar te veel aantasten.
- Maak het haar goed nat met lauwwarm water.
- Masseer de shampoo goed in en laat ten minste 30 seconden inwerken.
- Spoel uit en was nogmaals met de shampoo. Laat weer 30 seconden inwerken.
- Spoel na afloop goed uit om alle roos en schilfers te verwijderen.
Wanneer
Crème, zalf, pasta of lotion
- Vanwege de geur van koolteer kunt u dit medicijn het best voor de nacht aanbrengen.
- Gebruikt u enkele dagen per week ook een corticosteroïdzalf (bijnierschorshormoon)? Meestal is het dan de bedoeling dat u de koolteerzalf smeert op de dagen dat u de corticosteroïdzalf niet moet gebruiken.
- Ga ook gewoon door met de vette crème, die uw arts meestal ook heeft voorgeschreven. Deze gaat irritatie van de huid tegen, waardoor de ontstoken plekken langer wegblijven.
Shampoo
- De shampoo met koolteer moet u meestal 2 tot 3 keer per week gebruiken, in het begin vaker.
Hoe lang?
De veiligheid bij gebruik gedurende meerdere maanden staat niet vast. Daarom schrijven artsen koolteer bij voorkeur alleen voor korte tijd voor, als andere behandelingen tijdelijk niet mogelijk zijn, bijvoorbeeld door bijwerkingen.